Viêm tụy trên chó mèo là căn bệnh không hề đơn giản. Chính vì vậy, việc khám và chữa trị cho chó mèo khi mắc bệnh này phải dựa trên kết quả xét nghiệm đặc hiệu.

Bệnh viêm tụy trên chó, mèo và những triệu chứng đầu tiên

Kết quả xét nghiệm máu tổng quát ít có giá trị trong chẩn đoán viêm tụy, thường trong viêm tụy hay thấy thiếu máu không tái tạo; số lượng bạch cầu (WBC) có thể tăng hoặc giảm; số lượng bạch cầu trung tính ( NEU) có thể tăng hoặc giảm; nồng độ kali, glucose cũng có thể tăng hay giảm, nhưng nồng độ canxi hoặc albumin, bilirubin, cholesterol, alanine aminotransferase (SGPT), kiềm phosphatase, nitơ urê máu (BUN) và creatinine thì thường tăng. Khi bạch cầu, canxi và kali giảm có liên quan đến tiên lượng kém hơn, đặc biệt trên mèo.

Chẩn đoán viêm tụy rất phức tạp do thiếu xét nghiệm đặc hiệu. Mặc dù chỉ số 2 enzym amylase và lipase đã được sử dụng như một công cụ chẩn đoán, nhưng chúng không nhạy và  đặc hiệu lắm và được cho là không có giá trị ở mèo.

2 enzym này cũng có thể tăng lên khi mắc bệnh thận, khi sử dụng glucocorticoids, hội chứng viêm ruột kích thích hoặc thủng, viêm phúc mạc và mất nước. Thường người ta hay so sánh 2 enzym nay ở trong máu và trong dịch màng bụng rồi dựa vào độ trong của 2 dịch này và các thông số tăng lên bất thường để chẩn đoán có viêm tụy hay không một cách tương đối.

Gần đây, các BV lớn hay dùng xét nghiệm miễn dịch trên enzym trypsin và lipase để đánh giá các trường hợp viêm tụy tiềm ẩn. Việc sử dụng cả hai xét nghiệm bị giới hạn bởi thời gian xét nghiệm dài, tùy thuộc vào ngày giao mẫu và vị trí địa lý. Trysin tăng có liên quan đến viêm tụy ở chó nhưng ít hơn ở mèo vì nó bị tổn thương do azotemia và kết quả xét nghiệm lipase dương tính có liên quan đến bệnh ở cả chó và mèo, do đó xét nghiệm lipase thường được lựa chọn nhiều và tin cậy hiện nay, tốt nhất nên làm cả 2 enzym cho tăng độ chính xác.

XQ có thể được dùng trong chẩn đoán viêm tụy nhưng có độ nhạy rất kém (khoảng 24%), nhưng X-Q cho phép đánh giá xoang bụng để tầm soát các bệnh mãn tính tiềm ẩn và tràn dịch màng bụng, màng phổi. Trên XQ thấy sự hiện diện một tổn thương chiếm không gian giữa dạ dày và tá tràng là vị trí của tuyến tụy tổn thương có thể gợi ý cho việc nghĩ đến viêm tụy.

Siêu âm có độ nhạy tốt hơn X-Q trong chẩn đoán viêm tụy (chính xác khoảng 68%). Siêu âm có thể phát hiện các bất thường của tuyến tụy (khi tuyến tụy viêm sẽ có Echo kém), siêu âm cho phép đánh giá các bệnh tiềm ẩn như chứng tắt nghẽn đường mật (lúc này trên siêu âm ống mật chủ phình to, có Echo rất kém) hoặc chứng giả tụy hay có thể dùng siêu âm làm hướng dẫn hút dịch hoặc lấy mô để xét nghiệm thêm.  

ThS.BS Thái Thị Mỹ Hạnh